FEMİNİST TERAPİ
Feminist terapiler çok kapsamlı bir
konu olduğu için size yalnızca genel kapsamıyla anlatacağım. Daha detaylı
öğrenmek isteyenler bana mail adresimden ulaşabilir (seblakutsal@gmail.com
).
Feminist psikoterapileri 4 başlıkta ele
alıyoruz:
·
Neden ihtiyaç duyuldu?
·
Nasıl ortaya çıktı?
·
Nedir?
·
Nasıl uygulanır?
Neden ihtiyaç duyuldu?
Andrée Michel “Feminizm” adlı
kitabında şöyle demiştir: “Tarafsız bilim yoktur.” Burada yalnızca kadın-erkek
açısından değil; din, dil, ırk vs olarak kast ediliyor. Kadınlara çok yakın
zamana kadar mesleki önyargı devam ediyordu. Çalışanlar, genelde beyaz
erkeklerdi. Ruh sağlığı deneylerinde bile yalnızca beyaz erkekler yer alıyordu.
Bu toplumsal cinsiyet rolleri iki cinsi de kalıba sokmaktadır.
Akademide de kadınların yer alması
gecikmiştir. Bunun sebebi Darwin, Freud gibi dönemin ünlü bilim adamlarının da
desteklediği “erkekler kadınlara göre entelektüel açıdan üstündür” inancıdır.
Yine Kohlberg, teorisinde erkeklerin ahlaki evrelerden en fazla dördüncüye
ulaşabildiğini söylemiş, kadınlar içinse en fazla üçüncü evreye
ulaşabildiklerini söylemiştir. İşin garibi, teorisini oluşturan deney grubu yalnızca
erkeklerden oluşmaktadır.
Bazı terapistler bununla kalmayıp
kadın hastalarıyla cinsel yakınlaşmalar yaşamış, bazıları da dünya üzerindeki
bütün kadınların ev içi rollerini koşulsuzca kabul etmesi gerektiğini
düşünmüştür. 1960’lı yıllar sonrası yükselen feminizm etkisiyle kadın hastalar
bu yaşadıklarını ifşa etmeye başlamıştır.
Nasıl ortaya çıktı?
1900’lerin
başında “kadın psikolojisi” kavramı ortaya çıkmıştır. Karen Horney feminizmden
etkilenen ilk isimlerdendir ve bu alanda makaleler yayınlamıştır.
Psikanaliz geleneğinden gelmesine
rağmen Karen Horney, psikanalizdeki ataerkil düşüncelere karşıdır. Freud’un
ortaya koyduğu, kadınların erkek olma isteğini anlatan penis hasedi durumunun
erkeklerde de tam tersi biçimde görüldüğünü ortaya koymuştur.
Broverman, terapistlerin kadın ve
erkek danışanlarına bakış açılarıyla ilgili bir çalışma yapmıştır. Buna göre
danışmanlar, kadınları “zayıf, kibirli, kırılgan” gibi özelliklerle tanımlarken
erkekleri “dayanıklı, cesur, özgüvenli” gibi sosyal olarak daha kabul gören
özelliklerle tanımlamışlardır. Kadın terapistlerin de aynı düşüncelere sahip
oldukları görülmüştür.
Türkiye’de ise durum daha vahimdir.
Cinsiyet ayrımcılığı hala yaygındır. Bu konuları da hala anlatma sebebim,
günümüzde öğrencilerini cinsiyet ayrımcılığıyla yetiştiren ve danışanlarına
toplumsal cinsiyet kalıplarına göre davranan hocaların varlığıdır.
Feminist psikoterapi nedir?
Feminizm hareketinin sonucu olarak,
erkek egemen terapiye karşı ortaya çıkmıştır. Feminist psikoterapistlere göre
tüm toplumlarda cinsiyetler arası görülen güç dengesizliğinden dolayı
kadınların bununla mücadele etmek için desteklenmeleri gerekmektedir. Feminist
yaklaşımın 4 çalışma alanı vardır: Teori geliştirme, cinsiyet araştırmaları,
kadın yaşamı üzerine araştırmalar ve feminist psikoterapiler.
Feminist psikoterapi tek yöntemden
oluşmaz. Tüm psikoterapi yöntemleri kullanılabilir (psikanaliz hariç, çünkü
psikanalizdeki bazı kuram ve uygulamalar feminist terapiye uygun değildir.).
Hastaları sadece bireysel değil, toplumsal bağlamda da ele alır.
Nasıl uygulanır?
Feminist terapilerde genelde üç
temel amaç vardır: Kadınların duydukları öfkeyi kaynağına yöneltmelerini
sağlama, kendi ihtiyaçlarını fark etmelerini ve göz ardı etmemelerini sağlama,
bağımsızlık kazanmaları yönünde güçlendirme.
Uygulanan basamaklardan bazıları
şunlardır:
·
Özfarkındalığı artırma
·
Toplumsal kısıtlamaların farkına varma
·
Bunlarla mücadele edebilme
·
Kendini ve diğer kadınları kabul etme
Kadınların semptomları ise beş
şekilde yorumlanabilir:
·
Cinsiyet rolünün doğrudan sonucu
·
Cinsiyet rolü çatışmasının sonucu
·
Kadın sosyalleşmesinin sonucu
·
Hayatta kalma yöntemleri
·
Cinsiyet rolüne aykırı davranmanın
toplumdaki sonuçları
APA kadınlar ve kız çocuklarıyla
nasıl psikoterapi yapılması gerektiğini anlatan bir kılavuz yayınlamıştır. Bu
kılavuzdaki maddeler büyük ölçüde feminist terapi anlayışıyla örtüşmektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder