“YETİŞKİN VE YAŞLILIK PSİKOLOJİK DANIŞMANLIĞI” ETKİNLİK ÖZETİ

 

 

  Marmara Üniversitesindeki değerli hocalarımızın bizlere düşüncelerini aktardığı, onların bilgilerinden faydalandığımız serimizin ikincisini 21 Aralık’ta Prof. Dr. Müge YÜKSEL hocamız ile gerçekleştirdik. Bu etkinliğimizin özetini, yayını kaçıranlar veya tekrar okumak isteyenler için paylaşıyoruz. Herkese iyi okumalar!

  Davranış, uyum ve mental değişimler ve bireyin buna uyumuna psikolojik yaşlanma diyoruz. Biz psikolojik danışmanları asıl ilgilendiren konu da budur. Yaşlılığı hem ruh hem beden sağlığı olarak ele almalıyız. Zaman içerisinde değişen bedensel görünüm, hastalıkların ortaya çıkışıyla beraber patolojiyi de gözlemliyoruz.

  Yaşlılık döneminin en belirgin psikolojik özellikleri arasında eskiye aşırı bağlı olma, yeni olay ve durumlara adapte olmada zorluk ve bencillik görülür. Yaşlılık döneminde ortaya çıkan psikolojik rahatsızlıklar ise uyku bozuklukları, öğrenme ve hatırlama güçlüğü, bunama, kişilik değişkenliği, alınganlık ve depresyon olarak gösterilebilir. Birey, yaşı ilerledikçe bazı psikososyal ve biyolojik değişimlere uğrar ve depresyona daha açık bir hale gelir. Yalnızlık hissi de depresyonu tetikleyen veya arttıran önemli bir etkendir. Her birimiz pratikte aslında yaşlılarda birlikte yaşıyoruz. Ama yaşlılarla işlevsel olarak ilgilenmek başka bir süreci ve değeri gerektiriyor.

  Peki dönemin psikolojik ihtiyaçları nelerdir? İlk olarak yalnızlık duygusu bu döneme hakim olan bir duygudur. Bu duygu çok derin ve önemlidir. Bu duygunun bireyi çok fazla etkilememesi, depresyona sürüklememesi için yalnızlığa yol açan etkenlerin aza indirgenmesi gerekir. Yaşlı bireylerde genelde ölüm kaygısı gözlemleriz. Birey, kendine ve çevresine ilişkin denge ve uyumu yitirir ve bu konudaki kaygı düzeyi yükselir.

  Bireyler bu süreçte, yaşadıkları sürecin kalitesiz olduğunu ve yaptıkları aktivitelerden eskisi gibi zevk alamadıklarını düşüncesine kapılırlar. Bu dönemde “her şeyden önce ben” düşüncesiyle şekillenmiş bir bencillik oluşabiliyor. İhtiyaç sırasında kendilerini ilk sıraya koyabiliyorlar ve bekledikleri karşılığı alamadıklarında bu bir soruna dönüşebiliyor.

  Bu süreçte demans türleri ile karşılaşabiliriz. Özellikle hatırlayamama korkusu oluşabilir. Geride bıraktıklarının bir değer kazanması ve kaybolmama isteği görülür. Erikson’un benlik bütünlüğü görüşü burada karşımıza çıkar.

  Bu dönemin sosyal ihtiyaçları da psikolojik danışmanların üzerinde durması gereken bir konudur. Çalışma yaşamından emekliliğe geçiş, gelirdeki düşüş, eşin kaybı, büyükanne büyükbaba rollerine geçiş, sosyal ilişkilerdeki seyreklik ve bozulma gibi durumlar görülür. Bu durumlar bireyde boş zaman ortaya çıkararak boşluk ve stres kaynağı olabilir. Psikolojik danışmanlar da burada devreye girmelidir.

  Boş zaman üzerinde durulması gereken diğer önemli bir konudur. Yabancı literatür taramalarında da bu konu üzerinde çokça durulmuştur. Bireyin kendi yalnızlığından ve aktivitelerinden keyif alabilmesi önemlidir. Örneğin onları sanatsal etkinliklerle uğraşmalarına yardımcı olacak faaliyetlere dahil edilebiliriz. İnce motor faaliyetler, beyni de etkiler.

Psikolojik danışman olarak bizler ne yapabiliriz?

  Psikoterapi teknikleri, grupla psikolojik danışma ve rehberlik, uyum sağlayıcı, yöneltici, ayarlayıcı (plan ve programlar), önleyici, gelişimsel, tamamlayıcı ve kriz odaklı çalışmalar yapılabilir.

  Önleyici ve uyum sağlayıcı çalışmalara bakıldığında hastanelerde fiziksel olarak yaşlılığa hazırlık çalışmaları yapıldığını görebiliyoruz. Ama ruhsal anlamda önleyici çalışmaların eksikliği dikkat çekiyor. Bu konuda bilgi verici danışmanlık merkezlerinin varlığı önemlidir. Başarılı yaşlanma gibi bir olgunun varlığı bu önleyici çalışmalara da bağlıdır.

Bir terapist seanslarda nasıl davranmalıdır?

Bireylerarası farklılıklardan dolayı esnek olmalıdır.

Kapasite ve güçlü yanlar geliştirilmelidir.

Sabırlı ve etkili dinleme yapılmalıdır.

O ana odaklanılmalıdır.

Yürüyüş meditasyonları, beden tarama çalışmaları, nefes alma egzersizleri yapılabilir.

Müge YÜKSEL hocamıza bizlere verdiği faydalı bilgiler için çok teşekkür ediyoruz.

Gelecek etkinliklerimizde görüşmek üzere!